«...πράγματι, τελευταίως στο Διάστημα, ο άνθρωπος δεν χαίρει εκτιμήσεως, ...με το επιπλέον κόστος που επιβάλλει στις αποστολές, ο αστροναύτης μοιάζει με τον σύγχρονο προλετάριο της παγκοσμιοποιημένης επιχείρησης, που απαιτεί τελικά την αποπομπή του, καθώς η υπερπαραγωγικότητα αξιώνει κι εκεί την ΑΥΤΟΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ και τη μείωση του απασχολούμενου προσωπικού...Μετά την συμβολική αποτυχία του Kασπάροφ όταν αντιμετώπισε τον υπολογιστή Deep Blue, το καλοκαιρινό έπος του αυτόματου διαστημοπλοίου Mars Pathfinder και τις απογοητεύσεις του σταθμού Mir, έχουμε το προγραμματισμένο τέλος των μελλοντικών επανδρωμένων πτήσεων ...τη θεαματική έναρξη του εξωανθρώπινου έπους, στο οποίο η αστροφυσική παραχωρεί σιγά σιγά τη θέση της στη βιοφυσική.»

Πωλ Βιρίλιο 

 

Η έκθεση ΥΥ ενσαρκώνει το αρχικό σκεπτικό-σχόλιο για την σύγχρονη κοινωνία σχετικά με την επικράτηση της ανδροκρατούμενης σκέψης και συμπεριφοράς σε άνδρες και γυναίκες. Η ανδροκρατούμενη κοινωνία της δύναμης, της υπεροχής, της ισχύος, της κυρίευσης, της ταχύτητας, της ηθικής, της άκαμπτης λογικής και της αμφιβολίας παραγκωνίζει τα βασικά ανθρώπινα ένστικτα και μαζί με αυτά και το συναίσθημα, την ηρεμία, την απόλαυση, την ευαισθησία, τη σιγουριά, τη βραδύτητα, την ανάγκη για αναπαραγωγή.

Tο διχαλωτό σύμβολο -Υ- αναπτύσσεται στο χώρο σε μια γλυπτική εγκατάσταση από δύο αντιθετικά υλικά.

Το ένα είναι εμπορευματοποιημένο πλαστικό, κοκάλινης υφής. Το άλλο, προϊόν πρόσμειξης ουσιών για χρήση στην μόρφωση προσχεδίων-prototype υλικών αντικειμένων.

​[Βίντεο]

Mία γυμνή γυναικεία φιγούρα αεροβατεί και κάθε τόσο προσγειώνεται με κρότο στο έδαφος. Tον κρότο της πτώσης συμπληρώνει ο ήχος μίας φωνής που αριθμεί ακατάπαυστα τυχαίες τιμές. Ένας αστροναύτης εκτοξεύεται ενώ ένας άλλος αναπηδά εγκλωβισμένος στο μαύρο φόντο.

​

Δελτίο Τύπου, Αθήνα, 2004

 

---

​

Οι εξελίξεις τις βιολογίας, της γενετικής, της τεχνολογίας και της επιστήμης των υπολογιστών καθώς και οι αλλαγές στην δομή της κοινωνίας και κατά συνέπεια στην ανθρώπινη συμπεριφορά, επέφερε μια «ανακατασκευή» του ανθρώπινου όντος και μας οδήγησαν στο να επαναπροσδιορίσουμε τη ζωή. Τις τελευταίες δεκαετίες έχει αναπτυχθεί ένα καινούργιο μοντέλο συμπεριφοράς και μια νέα οργάνωση της προσωπικότητας του ατόμου, η οποία προκύπτει από την εμμονή της αυτοβελτίωσης. Η προσπάθεια των ανθρώπων να αλλάξουν την συμπεριφορά τους αλλά και την εμφάνισή τους είναι περισσότερο εμφανής στο γυναικείο φύλο. Η γυναίκα κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες απομάκρυνσης από το παλιό περιοριστικό μοντέλο του εαυτού της και η περίοδος της μεταφεμινιστικής εποχής χαρακτηρίζεται από την ανασύνθεση της γυναικείας ατομικής υπόστασης.

Η έκθεση ΥΥ «υψιλον υψιλον» του Γιώργου Γυπαράκη ενσαρκώνει το παραπάνω σκεπτικό για τα νέα σχήματα συμπεριφοράς. Η αλλαγή της συμπεριφοράς έχει ως συνέπεια την τροποποίηση της δομής της σκέψης.

Συγκεκριμένα, ο καλλιτέχνης υποστηρίζει ότι στην σύγχρονη κοινωνία «επικρατεί η ανδροκρατούμενη σκέψη και συμπεριφορά σε άνδρες και γυναίκες.»

Στην εποχή οπού όλα πλέον λειτουργούν με ηλεκτρονικούς υπολογιστές, οι άνθρωποι, άντρες και γυναίκες, απομακρύνονται από την ορθολογικιστική ουτοπική θεώρηση του μοντερνισμού και πλησιάζουν μια πιο λογικιστική σκέψη. Αυτές οι τάσεις που επαναπροσδιορίζουν τις έννοιες της κοινωνικής συμπεριφοράς και της γενετικής μετάλλαξης έχουν απασχολήσει και επηρεάσει πολλούς σύγχρονους καλλιτέχνες. Δεν είναι άλλωστε λίγες οι φορές που όροι όπως «Μετα-Άνθρωπος», «μετα–φυσικό», «παραφύση», «κυβερνητικό διάστημα» ή «γενετική μηχανική» έχουν χρησιμοποιηθεί από ιστορικούς και θεωρητικούς της τέχνης. Πολλοί σύγχρονοι φιλόσοφοι έχουν διατυπώσει θεωρίες για την έννοια του Μετα-Ανθρώπου.

Οι Deleuze/Guattari, Halberstam/Livingston, Squier, Hayles, και Haraway έχουν εξετάσει και αναλύσει αυτές τις ριζικές αλλαγές στην υπόσταση του ανθρώπινου όντος. Ακόμα και πρόσφατες κινηματογραφικές ταινίες, όπως η Χ-Men του Bryan Singer, ασχολούνται με τον νέο μεταλλαγμένο άνθρωπο. Στην έκθεση ΥΥ, ο Γιώργος Γυπαράκης ασχολείται τόσο με την ανακατασκευή της συμπεριφοράς του ατόμου όσο και της φυσικής και γενετικής του μετάλλαξης.

Ο καλλιτέχνης φαντασιώνεται την απαρχή της Μετα-Ανθρώπινης εποχής και της μετάβασής μας στο νέο υπεράνθρωπο, ενός υπερόντος με στόχο την τελειότητα.

Τι είναι λοιπόν το ΥΥ? Στην βιολογία ο συνδυασμός των ανθρώπινων χρωμοσωμάτων ΧΧ προσδιορίζουν το θηλυκό φύλο, ενώ ο συνδυασμός ΧΥ προσδιορίζουν το αρσενικό. Ενώ το χρωμόσωμα Χ είναι κοινό και στα δύο φύλα, το Υ υπάρχει μόνο στο αρσενικό. Τι είναι αυτό που διαφοροποιεί το αρσενικό φύλο; Ο Γυπαράκης βιώνει μια κοινωνία όπου τα βασικά ανθρώπινα συναισθήματα, όπως η απόλαυση, η συγκίνηση, το πάθος και η αναπαραγωγή, αντικαθίστανται από την ιδέα της υπεροχής, της δύναμης, της κυρίευσης και της τελειότητας. 

Ενώ οι γενετικοί χειρισμοί μπορούν ίσως να προσφέρουν μια νέα «τέλεια» φυλή, οι ευαισθησίες και τα ανθρώπινα πρωτογενή ένστικτα απουσιάζουν. Ο εν λόγω άνθρωπος είναι μεν απελευθερωμένος από τις καταπιέσεις του παρελθόντος και από τους περιορισμούς της γενετικής του κληρονομιάς, είναι φαινομενικά πιο ελεύθερος, αλλά και περισσότερο εκτεθειμένος στον κίνδυνο. Σε μια τέτοια ανδροκρατούμενη κοινωνία η βασική λειτουργία και η θέση της γυναίκας βρίσκεται σε αναπροσδιορισμό. Η κοινωνία μας θέλει μια χειραφετημένη γυναίκα, δυναμική και τολμηρή, η οποία βέβαια τείνει να χάσει τις πρωταρχικές της ιδιότητες και αρετές. Ο Γυπαράκης εξετάζει το μέλλον του ανθρώπου φέρνοντας σε αντιπαράθεση το αρχέτυπο με το σύγχρονο. Ολόκληρη η έκθεση είναι μια αντιπαράθεση των σχέσεων αυτών.

Ο καλλιτέχνης, μυημένος στις μαθηματικές σχέσεις που ορίζουν την φύση, αναζητάει την αρμονία (που υπάρχει στην φύση) μέσα στις ανθρώπινες σχέσεις. Η έννοια της διχάλας, του διλήμματος, της δυαδικής σχέσης, είναι χαρακτηριστικά ολόκληρης της έρευνας του καλλιτέχνη που αναφέρονται από τη μία στην αρχέτυπη ιδέα της δυαδικότητας αλλά και στην σύγχρονη σκέψη του προγραμματισμού. Η δουλειά του Γυπαράκη στηρίζεται πάνω σε μια δισυπόστατη προσέγγιση. Η αντιπαράθεση των αντιθέτων είναι για αυτόν ο τρόπος της αναζήτησης της αρμονίας.

Η φύση και η τεχνολογία, η γυναίκα και ο άντρας, το θηλυκό και το αρσενικό, το δεκτικό και το ενεργητικό, το εγκεφαλικό και το ερωτικό, το σύγχρονο και το αρχέτυπο, το υγρό και το στερεό, το θετικό και το αρνητικό, ο μακρόκοσμος και ο μικρόκοσμος, όλα αυτά είναι τα αντίθετα μέσα από τα οποία λειτουργεί και ολόκληρη η σκέψη του καλλιτέχνη. Για τον Γυπαράκη, τα αντίθετα δεν είναι απλά αντίθετα αλλά αλληλοσυμπληρωματικά. Προϋπόθεση για την ολοκλήρωση και την αρμονία, δεν είναι η ύπαρξη των αντιθέτων αλλά η συνένωση αυτών. Με έναν παρόμοιο τρόπο όλα τα έργα της έκθεσης συνδέονται και αλληλοσυμπληρώνονται, σαν ένα ανοιχτό παζλ που μπορεί να ανακατασκευαστεί με πολλαπλούς τρόπους. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από μια κυκλικότητα, χωρίς να υπάρχει αρχή, μέση και τέλος.

Στην έκθεσή του ο καλλιτέχνης δημιουργεί μια εγκατάσταση από γλυπτά, αντικείμενα και βίντεο που βασίζονται στην αντιπαράθεση των αντιθέτων αυτών. Ετερόκλητα αντικείμενα, γλυπτά με βιομορφικές φόρμες που θυμίζουν ζωντανούς οργανισμούς του μικρόκοσμου, τα οποία αναφέρονται τελικά στις δομές της σύγχρονης σκέψης. Έτσι λοιπόν συνδέεται και ο αστροναύτης με την χορεύτρια. Ο καλλιτέχνης τους φέρνει σε μια αντιπαράθεση και δημιουργεί έναν δικό του κόσμο όπου οι κώδικες της γενετικής έχουν πια μετατραπεί στους εικαστικούς κώδικες του καλλιτέχνη. Η έκθεση ΥΥ του Γυπαράκη δεν μας μιλάει για διαστροφή ή για κτηνωδία. Μας προσφέρει μια ανησυχητική ματιά στο επικείμενο μέλλον του ανθρώπινου γένους. Μια έκθεση που σχολιάζει ολόκληρο τον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό.

 

Δάφνη Βιτάλη, ιστορικός τέχνης, 2004 

​

--

​

Κατά πόσο η Τέχνη αντανακλά την πραγματικότητα και σε ποιο βαθμό αυτό συμβαίνει στο έργο σας;

 

O καλλιτέχνης πάντα λειτουργούσε ως δέκτης και πομπός. Aντιλαμβάνεται με το δικό του προσωπικό, κριτικό, υπερβατικό τρόπο το σήμερα και αυτό εκφράζει. Αυτό που με απασχόλησε στην έκθεση YY ήταν το δίλημμα και η διλημματική συλλογιστική που έκτισε ολόκληρο τον δυτικό πολιτισμό.

Η φιλοσοφία (με τη διάκριση του καλού και του κακού). Η επιστήμη (που κωδικοποιώντας το περιβάλλον, το κατατέμνει το οργανώνει σε βάση δεδομένων).

Tο δυαδικό σύστημα (η διακοπτική λειτουργία, η μηχανική σκέψη) ανάγει την καθημερινότητα μας σε νούμερα και αριθμούς.

Oι σκέψεις μας ακόμα και στις πιο προσωπικές μας στιγμές είναι υπολογιστικές.

Ωστόσο υπάρχει μια οργανική, ρευστή, θυμική, χημική σκέψη που υποβαθμίζεται από το σύγχρονο άνθρωπο, μια και δεν ελέγχεται από γνωστό κώδικα που την καθιστά παραγωγική και ακίνδυνη [...]

Γ.Γ.